ตู้ควบคุมเครื่องสูบน้ำดับเพลิง

ตู้ควบคุมเครื่องสูบน้ำดับเพลิง คือกลุ่มของอุปกรณ์ที่ใช้ในการควบคุมการเริ่มและหยุดการทำงานของชุดขับเครื่องสูบน้ำดับเพลิง และคอยตรวจตรา (monitor) สัญญาณ (signal) และสถานะ (status) และสภาพ (condition) ของชุดเครื่องสูบน้ำดับเพลิง (Fire pump unit)

โดยส่วนใหญ่ในบ้านเราจะเป็นชนิดที่ใช้ควบคุมเครื่องยนต์ดีเซล (Diesel Engine fire pump controller) และควบคุมมอเตอร์ไฟฟ้า (Electric fire pump controller)

       

ตาม NFPA20, controller เป็นอุปกรณ์ที่ต้องได้รับการรับรอง (Listed) สำหรับใช้งานกับลักษณะงาน เช่น เครื่องยนต์ หรือ ไฟฟ้า เพราะมันมีผลต่่อความสามารถในการควบคุมหรือดับเพลิง

ควรมีฉลาก (Marking) ที่ระบุรายละเอียดที่สำคัญ เช่น ขนาดของกระแสที่ยอมรับได้ สำหรับตู้ควบคุมที่ขับด้วยไฟฟ้า เป็นต้น ภาษาที่ใช้ส่วนใหญ่เป็นภาษาอังกฤษ แต่ในระยะหลังมีการทำฉลากภาษาไทยเพิ่มเติม ก็ควรจะตรวจสอบให้เป็นภาษาไทยที่อ่านได้เข้าใจและปฏิบัติตามได้

ตำแหน่งที่ติดตั้งตู้ควบคุม ควรจะอยู่ไม่ไกลจากเครื่องสูบน้ำดับเพลิงที่มันกำลังควบคุม เพื่อให้มองเห็นการทำงาน และความผิดปกติได้ และควรอยู่ในตำแหน่งที่เข้าถึงง่าย และมีพื้นที่ปฏิบัติงานให้เหมาะสม และไม่เป็นจุดอับสำหรับผู้ควบคุมการทำงานในกรณีที่เกิดเหตุฉุกเฉิน แต่ก็ต้องระวังเรื่องน้ำที่อาจกระเด็นไปโดนโดยไม่ตั้งใจ, ในกรณีที่วางตู้ไว้ด้านนอกอาคารก็ควรจะเลือก Enclosure class ที่เหมาะสม เพราะถึงแม้จะมีหลังคาแต่แสงแดด และลม กับฝนก็สามารถทำให้ตู้เสื่อมสภาพได้เร็ว

บนหน้าตู้ควรมีตัวแสดงข้อมูล (Indicators) ที่จำเป็น เช่น ตัวบอกให้ทราบว่าเครื่องสูบน้ำดับเพลิงอยู่ในสภาวะการทำงานอัตโนมัติ (Automatic position), ไฟเตือนกรณีความดันน้ำมันหล่อลื่นต่ำผิดปกติ, ไฟเตือนเครื่องยนต์มีอุณหภูมิสูงเกินไป, เป็นต้น

  

ในการ Wiring สายไฟ ควรทำในตำแหน่งที่ผู้ผลิตเตรียมไว้ และที่สำคัญต้องระวังเรื่องเศษเหล็กจากการเจาะต้องไม่ให้เข้าไปในตู้โดยเด็ดขาด นอกจากนั้นที่ฝาด้านในของตู้ควรมี Wiring connection diagram แปะไว้ให้สามารถตรวจสอบและวิเคราะห์ปัญหาได้สะดวกมากขึ้น เพราะบางครั้งอายุการใช้งานของตู้ควบคุมเครื่องสูบน้ำดับเพลิง ใช้ได้นาน 20-30 ปี เอกสารต่างๆ ที่เก็บไว้ก็มักจะสูญหาย ถึงแม้ว่าปัจจุบันจะสามารถหาข้อมูลในอินเตอร์เน็ตได้้ง่ายขึ้น แต่การค้นหา drawing ที่ตรงรุ่นซึ่งเก่าแล้ว จะหายาก

    

การควบคุมการทำงานของเครื่องสูบน้ำดับเพลิง สามารถควบคุมได้ด้วยมือ (Manual) หรืออัตโนมัติ (Automatic) ซึ่งส่วนใหญ่จะมาจากการตรวจจับความดันน้ำดับเพลิงในระบบท่อ (System pressure) เมื่อความดันลดลงต่ำกว่าค่าที่ตั้งไว้ (Cut-in pressure) ตู้ควบคุมเครื่องสูบน้ำดับเพลิงก็จะสั่งให้เริ่มทำงานทันที, ใน NFPA 20 ปัจจุบัน กำหนดให้ท่อน้ำไม่ยื่นเข้าไปในตู้ควบคุม เพื่อป้องกันความเสียหายกรณีมีน้ำรั่วซึมจากท่อหรือข้อต่อเกิดขึ้น เราจึงพบว่าหัววัดความดัน (Pressure transducer) จะต่ออยู่ที่ด้านข้างของตู้ควบคุม นอกจากนั้นตู้ควบคุมจะมีปุ่มให้ทดสอบการทำงานโดยปล่อยน้ำผ่านชุดโซลินอยด์วาล์ว เมื่อความดันน้ำลดลงต่ำกว่าค่าที่ตั้งไว้ ตู้ควบคุมก็จะสั่งให้เครื่องยนต์ หรือมอเตอร์ทำงาน เช่นเดียวกับกรณีความดันในท่อน้ำดับเพลิงลดลงจากการใช้งานหรือหัวกระจายน้ำดับเพลิงแตก และจะยิ่งสะดวกถ้ามีวาล์วระบายน้ำใต้ตู้ควบคุมสำหรับทดสอบการทำงาน

ข้อควรระวังคือในการหยุดการทำงานของเครื่องสูบน้ำดับเพลิง ตามกฎหมายของเรากำหนดให้ต้องหยุดการทำงานด้วยมือ (Manual shutdown) เท่านั้น ดังนั้นจะต้องไปตั้งค่าให้ Automatic stop = Disable

อีกระบบที่สำคัญมากคือระบบชาร์จไฟให้กับแบตเตอรี่ของเครื่องยนต์ เพื่อให้แบตเตอรี่มีกระแสไฟเพียงพอสำหรับการสตาร์ทเครื่องยนต์เมื่อต้องการ ซึ่งชุดประจุไฟแบตเตอรี่ (Battery charger) ในปัจจุีบันจะมีประสิทธิภาพที่จะประจุได้เร็วในช่วงแรก และเมื่อแบตเตอรี่ใกล้เต็ม ชุดประจุไฟ จะลดการอัดประจุให้อยู่ในระดับที่ต่ำ และจะควบคุมในระดับต่ำไปเรื่อยๆ ทำให้ยืดอายุแบตเตอรี่ได้

ในตู้ควบคุมที่ดีจะสามารถย้อนกลับไปดูประวัติย้อนหลังได้ เพื่อตรวจสอบดูว่ามีสิ่งผิดปกติอะไรเกิดขึ้นที่ควรจะต้องแก้ไขและหาทางป้องกันหรือไม่ ที่พบเป็นประจำคือ ความดันในระบบสูงเกินความดันออกแบบของระบบ (Pressure Rating) ที่มักมาจากความดันที่เพิ่มขึ้นของน้ำดับเพลิงในท่อที่ตากแดด

รายละเอียดต่างๆ ควรศึกษาจากมาตรฐาน NFPA 20, มาตรฐาน วสท.3002-51 และ คู่มือการติดตั้งของตู้ควบคุมที่มาด้วย เพราะการที่จะเกิดความน่าเชื่อถือของระบบ (Reliable) นอกจากอุปกรณ์ที่ดีแล้ว จะต้องมาจากติดตั้งที่ถูกต้อง และการบำรุงรักษาที่เหมาะสมประกอบด้วย ที่ควรต้องระวังคือ ในการซ่อมแซมในกรณีที่มีความผิดปกติเกิดขึ้น จะต้องแน่ใจว่าการแก้ไขจะยังคงทำให้ตู้ควบคุมมีสมรรถนะและการทำงานได้ตามที่ Listed ดังเดิม

รับทดสอบสมรรถนะเครื่องสูบน้ำดับเพลิงประจำปีตามกฎหมาย พร้อมรับรองรายงานผลการทดสอบโดยวิศวกร

ติดต่อ นายวีรวุฒิ ลีลาเวชบุตร มือถือ 0815778879

บริษัท ดับบลิวแอล วิศวกรรมและพลังงาน จำกัด

อีเมล์ weerawut0312@gmail.com

Line: 0815778879